CRP należy do białek c-reaktywnych. Termin ten stosowany jest do określenia stężenia białka we krwi. Dzięki badaniu tego typu możemy określić, czy w organizmie wykryto stan zapalny, nawet wówczas gdy nie daje on żadnych objawów. Lekarze coraz częściej zlecają badanie stężenia białka CRP, aby kompleksowo zbadać stan zdrowia pacjenta. Czego możemy dowiedzieć się z wyników badań i jakie są konsekwencje podwyższonego CRP?
Czym jest białko CRP?
Mianem CRP określane jest białko c-reaktywne. Jest to białko osocza, należące do grupy białek tak zwanej ostrej fazy. Wytwarza ją wątroba pod wpływem cytokin zapalanych. Działanie cytokin inicjuje powstawanie stanu zapalnego. Odpowiadają one również za jego podtrzymanie. Podwyższone stężenie białka oznacza więc, że organizm zmaga się z toczącym się stanem zapalnym, który nie musi dawać nawet żadnych objawów. Wynik w normie oznacza, że w organizmie nie rozwija się żadna infekcja. Mówiąc najprościej, białko CRP jest markerem stanu zapalnego w organizmie.
Jakie są wskazania do badania?
Badanie CRP wykonywane jest często u pacjentów, którzy przeszli zabieg chirurgiczny. Ma to na celu wykluczenie pozabiegowej infekcji bakteryjnej. Badanie wykonywane jest również u tych osób, u których występują objawy mogące świadczyć o stanie zapalnym rozwijającym się w organizmie. Co więcej, badanie poziomu CRP często wykonuje się u najmłodszych np. u noworodków z objawami infekcji. Poziom CRP sprawdza się też u osób, u których wystąpiły objawy posocznicy, czyli gorączka, dreszcze czy też nadmiernie przyspieszony oddech i bicie serca. Badanie poziomu białka jest też zalecane w celu kontroli rozwijającej się choroby jak np. tocznia czy zapalenia stawów. Dzięki temu można sprawdzić efektywność leczenia. Jeżeli jest ono skuteczne poziom CRP powinien się obniżyć. To jednak nie wszystko, CRP wykorzystywane jest również do kontrolowania stanów uszkodzenia ciała w postaci ran np. po przeszczepach albo oparzeniach.
Przebieg badania CRP
Badanie CRP wiąże się z pobraniem od pacjenta krwi żylnej. Do pobrania wybiera się najczęściej żyłę łokciową. Najlepiej jest skierować pacjenta na badanie z samego rana, gdy jest jeszcze na czczo. Ostatni posiłek warto zjeść na co najmniej osiem godzin przed badaniem. Co bardzo istotne, pacjent powinien być wypoczęty i odpowiednio nawodniony, pozwoli to uzyskać najbardziej wiarygodny wynik. Aby badanie mogło pokazać poprawny wynik, osoba zgaszająca się do pobrania krwi powinna wypić przed badaniem dużą ilość wody. Jeżeli pacjent przyjmuje na stałe leki, musi przed badaniem poinformować o tym lekarza.
Poziom CRP a normy
Najważniejsze w zrozumieniu wyników badania jest to, że obecność w organizmie białka CRP świadczy o reakcji obronnej organizmu. Odpowiedź immunologiczna manifestująca się obecnością białka c-reaktywnego może świadczyć o chorobie nowotworowej, chorobie układu sercowo-naczyniowego, urazu lub innego stanu zapalnego. To, jaką CRP osiąga wartość we krwi uzależnione jest od kilku czynników. Należą do nich między innymi płeć osoby badanej, jej masa ciała i wiek, nałogi w tym palenie papierosów i przyjmowane leki. Wpływ na wynik może mieć też dieta. U zdrowej osoby norma nie powinna przekraczać wartości 5 mg/l. Badanie pokazujące poziom powyżej 10 mg/l mówi nam o tym, że w organizmie rozwinął się stan zapalny.
Interpretacja wyników poziomu CRP
Wynik CRP u zdrowej osoby powinien zatrzymać się na wskaźniku do 10 mg/l. Wyższa wartość może świadczyć o pojawieniu się drobnoustrojów chorobotwórczych. Wówczas wartość początkowa rośnie w bardzo szybkim tempie i w ciągu doby lub dwóch może wzrosnąć nawet 1000-krotnie. W przypadku podjęcia leczenia poziom normy osiąga się po około siedmiu dniach od jego zakończenia. Warto wiedzieć, że stężenie CRP liczone jest w miligramach na jeden litr krwi. U osób, których odczyt wskazał wartość do 1 mg/l ryzyko wystąpienia schorzeń układu krążenia jest niskie. Wynik powyżej 3 mg/l świadczy o tym, że dana osoba jest w grupie ryzyka, jeśli chodzi o choroby układu krążenia. Odczyty powyżej 10 mg/l wskazują na toczący się w organizmie silny stan zapalny. Aby stwierdzić, co jest jego przyczyną należy podjąć dalszą diagnostykę. Wysoki poziom CRP może świadczyć między innymi o gruźlicy, toczniu, zapalenia szpiku, schorzeniu autoimmunologicznym lub chorobie nowotworowej jak np. chłoniak.
Podwyższone CRP
Za podwyższoną wartość uznaje się 5 mg/l. Ta wartość może jednak nie oddawać faktycznego stanu zapalnego w przypadku osób, które palą papierosy, są otyłe lub cierpią na nadciśnienie tętnicze. Otrzymany w badaniu CRP wynik powinien być poddany analizie przez lekarza, który podczas oceny weźmie pod uwagę nie tylko wskazany poziom, ale także wywiad z pacjentem. Podwyższone CRP stanowi istotny marker w diagnozowaniu chorób nowotworowych i zawałów serca. W przypadku jego podwyższonego poziomu warto monitorować chorego, gdyż stężenie może diametralnie się zmienić już w ciągu dobry.
Wysokie poziom CRP a diagnostyka chorób
Wskaźnik CRP pozwala na wczesne wykrycie stanu zapalnego u pacjentów, którzy nie dają objawów. Dzięki temu możliwe jest diagnozowanie różnego rodzaju chorób i infekcji bakteryjnych. Dla przykładu, podczas zakażenia bakterią Helicobacter pylori stężenie może osiągnąć poziom 500 mg/l. Najwyższe poziomy CRP odnotowuje się u osób z chorobami nowotworowymi o złośliwym charakterze. Co jednak ciekawe, CRP nie jest idealnym badaniem do diagnozowania nowotworów, gdyż na jego podwyższony poziom wpływ ma wiele czynników, a niski wynik nie musi oznaczać, że badana osoba nie jest chora na nowotwór. Wysoki poziom CRP nakierowuje w pierwszej kolejności na diagnostykę pod kątem zakażenia bakteryjnego i chorób infekcyjnych. Co więcej, białko CRP jako cząsteczka niezwykle plastyczna, może bardzo szybko ulec zwiększeniu. Jak wspomniano wcześniej w ciągu doby lub dwóch dni poziom może zwiększyć się nawet 1000 razy. Zdarza się to najczęściej w przebiegu ostrego zakażenia bakteryjnego lub infekcji wirusowej. Takie poziomy osiągają również pacjenci po ciężkich urazach.